زمان تقریبی مطالعه: 4 دقیقه
 

ابن‌زنجویه حمید بن مخلد خراسانی





ابواحمد حمید بن مخلد بن قتیبه ابن‌زنجویه ازدی نسائی خراسانی (حدود ۱۸۰-۲۵۱ هـ)، از علمای حنبلی‌مذهب در فقه و حدیث در قرن سوم هجری قمری بود.


۱ - معرفی اجمالی



ابواحمد حمید بن مخلد بن قتیبه ابن‌زنجویه ازدی نسائی خراسانی، حدود ۱۸۰ هـ در شهر نسا، از شهرهای خراسان متولد شد.
پس از پشت سر گذاشتن دوران کودکی به تحصیل علم روی کرد و بدین‌منظور به عراق، حجاز، شام و مصر سفر نمود و از کسانی مانند نضر بن شمیل مازنی، جعفر بن عون عمری، عبیدالله بن موسی عبسی و یزید بن‌ هارون واسطی حدیث شنید و به مراتب علمی بالایی دست یافت و در علم و فقاهت و حدیث از بزرگان شهر خود گردید. بخاری، مسلم بن حجاج نیشابوری، ابراهیم بن اسحاق حربی، یحیی بن صاعد و قاضی محاملی از او روایت کرده‌اند.
ابن‌زنجویه نزد اهالی شهر خود از جایگاه والایی برخوردار بود و اولین کسی بود که حدیث را در آنجا ترویج نمود. او پیرو مذهب حنبلی و فردی راستگو و موثق بود.

۲ - آثار



کتاب‌های فضائل الاعمال، الاموال، الترغیب و الآداب از آثار ابن‌زنجویه می‌باشد. زرکلی از دو اثر اخیر با عنوان الترغیب و الترهیب و الآداب النبویّه یاد کرده است.

۳ - تاریخ وفات و مدفن



ابن‌زنجویه سرانجام در راه بازگشت از سفر مصر، در سال ۲۵۱ و به نقلی ۲۴۷ یا ۲۴۸ هـ درگذشت. ابوسعد سمعانی می‌نویسد: آرامگاه وی را در نسا زیارت کرده و کتاب الآداب وی را در همان‌جا فرا گرفته است.
[۲۳] سمعانی، عبدالكريم، الانساب، ج۵، ص۴۸۴.


۴ - مطالعه بیشتر



برای مطالعه بیشتر به منابع زیر مراجعه شود.
[۲۴] ابن‌عساکر، علی بن حسن، تهذیب تاریخ دمشق، ج۴، ص۴۶۳.


۵ - پانویس


 
۱. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۲، ص۲۰.    
۲. ابن‌عدیم حلبی، عمر بن احمد، بغیة الطلب، ج۶، ص۲۹۷۰.    
۳. ابن‌اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۳، ص۳۰۸.    
۴. ذهبی، محمد بن احمد، العبر فی خبر من غبر، ج۱، ص۳۶۰.    
۵. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۱۹، ص۱۲۶.    
۶. صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ۱۳، ص۱۲۱.    
۷. ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۲، ص۱۰۱.    
۸. ابن‌منظور، محمد بن مکرم، مختصر تاریخ دمشق، ج۷، ص۲۷۴.    
۹. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۸، ص۱۵۷.    
۱۰. ابن‌حبان، محمد بن حبان، الثقات، ج۸، ص۱۹۷.    
۱۱. صفی‌الدین خزرجی، احمد بن عبدالله، خلاصة تذهیب تهذیب الکمال، ج۱، ص۹۵.    
۱۲. ابن‌ابی‌حاتم رازی، عبدالرحمن بن محمد، الجرح و التعدیل، ج۳، ص۲۲۳.    
۱۳. ابن‌ابی‌یعلی، محمد بن محمد، طبقات الحنابله، ج۱، ص۱۵۰.    
۱۴. عسقلانی، احمد بن علی، تقریب التهذیب، ج۱، ص۱۸۲.    
۱۵. بابانی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۳۳۹.    
۱۶. ابن‌عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۱۵، ص۲۷۹.    
۱۷. حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان، ج۵، ص۲۸۲.    
۱۸. زرکلی، خیرالدین بن محمود، الاعلام، ج۲، ص۲۸۳.    
۱۹. کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۴، ص۸۴.    
۲۰. ابن‌عماد حنبلی، عبدالحی بن احمد، شذرات الذهب، ج۳، ص۲۳۵.    
۲۱. مزی، یوسف بن عبدالرحمن، تهذیب الکمال، ج۷، ص۳۹۵.    
۲۲. بابانی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۳۳۹.    
۲۳. سمعانی، عبدالكريم، الانساب، ج۵، ص۴۸۴.
۲۴. ابن‌عساکر، علی بن حسن، تهذیب تاریخ دمشق، ج۴، ص۴۶۳.
۲۵. ابن‌کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۱، ص۱۰.    


۶ - منبع



• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۲۹۹، برگرفته از مقاله «ابواحمد حمید بن مخلد خراسانی».






آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.